De magische driehoek tussen school, ouders en kind

.

Algemeen gezien.

Nu hoop ik dat je het met me eens bent dat kinderen nooit ‘agressief’, ‘moeilijk’ of tegendraads worden geboren. Wat overigens wel kan zijn, is dat een kind geboren wordt uit een gezinssysteem wat behoorlijke trauma’s heeft moeten dragen (als daders of als slachtoffers). Wat vanzelfsprekend altijd sporen nalaat (die bij de geboorte van het kind nog in de ‘kinderschoenen’ staan).

.

Niet dat ik kinderen wil vergelijken met honden, maar stel dat ik nu even de vergelijking maak met pitbulls en rottweilers. Deze honden komen uit een familiestam met een behoorlijke voorgeschiedenis en het zit in ‘de aard van het beestje’ om wellicht wat dominanter van aard te zijn dan bijvoorbeeld een poedel. Maar als pitbulls en rottweilers geboren worden, zijn ze niet agressief of slecht. Het kunnen, net als andere honden, hele speelse en vrolijke huisdieren worden die je met een gerust hart bij een klein kind kunt laten. Een groot deel van de omgeving en opvoeding van zulke honden, zal van grote invloed zijn op het gedrag van de hond. Nou..idem dito met een kind natuurlijk. Hij of zij wordt gevormd door de omgeving, met de natuurlijke aard wat in het kind zit.

.

En wie behoort dan tot de omgeving van een kind?

Juist…wij als volwassenen. Dus voordat we met de vingers blijven wijzen naar de kinderen en hun ‘moeilijke’ gedrag, is het noodzaak dat wij als volwassenen ook in de spiegel kunnen kijken.
.

Zoals ik al zei wordt een kind dus niet geheel blanco geboren, maar draagt een stukje erfenis van zijn (voor)ouders. Hoe dit verder vorm zal krijgen is afhankelijk van jou en mij. Feitelijk iedereen die kinderen opvoedt, begeleidt en onderwijst.

.

We dragen dus een gezamenlijke verantwoordelijkheid om het kind op weg te helpen naar zijn volwassenheid en heel zijn omgeving heeft invloed hierop. Natuurlijk hebben wij weinig tot geen invloed op de ander, alleen op onszelf. Dus voor die mensen die nu dit blog lezen, check eerst jouw invloed even voordat je je autoriteit uit handen geeft.

.

Beste ouders en opvoeders,

Voordat wij de vingers wijzen naar het kind of naar het onderwijs, is het noodzaak ook te kijken naar je eigen invloed op je kind.

Kinderen zijn van nature gevoelsmensen (overigens iedereen, zo worden we allemaal geboren). Onze kleine ukkepukkies laten emoties zien waar wij misschien liever voor weglopen. Kinderen zijn nog niet zo geconditioneerd dat ze dat kunnen. Het is aan jou en aan mij om kinderen de veiligheid te geven om te leren omgaan met deze levenskrachten. Hoe ze dat kunnen doen, dat is afhankelijk van ons als volwassene, wij zijn hun referentiekader hierin.

.

Kinderen zijn een kei om te tonen wat er in ons zit. Het is daarom van belang te ontdekken uit wat voor gezin jij komt en wat je (vaak onbewust) bij je draagt. Te weten, familiegeheimen, drama’s en waarden en normen die we klakkeloos hebben overgenomen.

.

Kinderen voelen onderhuidse spanningen in de relatie. Je kunt een kind willen beschermen hiervoor door het achter gesloten deuren te willen houden. Geloof me, ook al zal een kind hier niet direct mee geconfronteerd worden, voelen doen ze het wel.

.

Kinderen zetten jouw angsten extreem in de spiegel. Ben jij vroeger bijvoorbeeld ‘bang’ geweest op school, ben je gepest of werd je niet gehoord of gezien? Dan is dat vaak een ongeheelde herinnering geworden. Vanuit onwetendheid wordt dit stukje doorgegeven aan de volgende generatie en kijken we naar ons kind met een blik alsof we dat zelf zijn. Dit blog spreekt boekdelen. 

.

Komt je kind na een lange vermoeiende dag thuis uit school en gooit al zijn ingehouden emoties eruit? Leg dan alsjeblieft niet alleen de verantwoordelijkheid bij de school of het schoolsysteem, maar check eerst bij jezelf of jij dit ook op die manier doet. Wij gooien namelijk ook vaak thuis alles eruit wat we de hele dag hebben moeten inhouden.

.

Voordat je van school wisselt, gesprekken aangaat met docenten of heel het onderwijssysteem afwijst, neem dan eerst verantwoordelijkheid voor je eigen stukjes. Anders blijven we namelijk dweilen met de kraan open.

.

Zit je kind niet op zijn plek op een bepaalde school, besef dan alsjeblieft eerst door welke bril jij kijkt. Want ik spreek uit ervaring dat we het ooit dramatischer voelen dan het daadwerkelijk is.

.

Geef eens eerlijk antwoord op de vraag in hoeverre jij school belangrijk vindt en/of welke druk jij je kind oplegt. 

  • Heb jij als kind een bepaalde druk ervaren als het om school ging? 
  • Ben je bang voor de toekomst van je kind als hij achterloopt in bepaalde vakken? 
  • Wat is jouw verwachting t.o.v. de school of docenten? 
  • Handel je vanuit vertrouwen of vanuit angst? 
  • Is datgene wat jij van je kind verwacht reëel en passend bij zijn leeftijd en persoon? 
  • Leef jij deze normen en waarden ook? 
  • Wil je (onbewust) dat jouw kind goedmaakt wat jij misschien niet hebt kunnen waarmaken?
  • Kijk eens echt goed naar jouw kind en kijk dan eens naar zijn leeftijd. Hoe was jij op die leeftijd? Jouw kind is namelijk een deel van jou dus zal hij ook een deel van jou laten zien, of je dat nu leuk vindt of niet.

.

Beste docenten, directie en zorgcoördinatoren in het onderwijs,

Voordat jullie met de vingers wijzen naar de ander, is het noodzaak ook te kijken naar je eigen invloed op de betreffende leerling.

.

Ten eerste hebben kinderen niet vrijwillig gekozen om naar school te gaan. Ze worden verplicht, of ze dat nu leuk vinden, niet leuk vinden of eraan toe zijn. Met dit in je achterhoofd hoop ik dat je een veilig en warm klimaat voor ze kunt creëren. Vergelijk het maar eens dat jij vijf dagen in de week naar een werkgever moet gaan met collega’s die je niet zelf hebt gekozen. Dat doet iets met je. Precies zo werkt het ook bij een kind. Is dat erg? Als je ’t mij vraagt niet. Maar het helpt wel om te checken hoe jij daarmee omgaat. Wij kunnen namelijk nooit van kinderen iets verwachten wat we zelf niet naleven of niet weten hoe hiermee te dealen.

.

Kinderen spiegelen nu eenmaal. En nee…niet altijd letterlijk. Wellicht helpt dit blog je een beetje anders te leren kijken.

.

Ook kijken kinderen tegen jou op en geloven alles wat je zegt. Dus voordat je een kind wijst op zijn taalgebruik of gedrag, wees je dan ook extreem bewust van je eigen woorden en daden. Zijn deze echt congruent met je binnenwereld en zijn je intenties zuiver?

Verder is het natuurlijk zo dat je als docent of coördinator geconfronteerd wordt met veel soorten kinderen. Je hebt drukke kinderen, agressieve kinderen, stille kinderen, dadertjes en slachtoffertjes, kinderen die school een lachertje vinden en bijvoorbeeld de (a)sociale kinderen. Perfecte kinderen, de strebertjes, de lieve meisjes en de lieve jongetjes.

 
Nu weet ik dat als er iets is wat je raakt, moeilijk vindt of zorgen baart, dat het ook de volwassene iets zegt. Deze twintig of dertig kinderen staan dus voor bepaalde persoonlijkheden in jou. De ene persoonlijkheid is goed ontwikkeld (bewust, geliefd en geleefd) en de ander misschien wat minder herkenbaar (onbewust, ongeliefd, ongeleefd en waarschijnlijk ooit afgekeurd geweest).

.

Waar ouders thuis met twee, drie of vier spiegeltjes te maken krijgen, zo heb jij op onbewust niveau gekozen voor dertig spiegels. Als je ’t mij vraagt…best een opgave (ik zou niet met je willen ruilen :)). Van de andere kant is dat wel de realiteit en de realiteit is het enige waar je het mee kunt doen. Niets meer en niets minder.

.

Je staat nu eenmaal voor de klas en dient om te gaan met al deze verschillende persoonlijkheden. Met andere woorden, je krijgt gratis en voor niets twintig of dertig genadeloos eerlijke coaches tot je beschikking. Je bent er nu toch, dus kun je er maar beter ‘gebruik’ van maken om jezelf nog beter te leren kennen en misschien ook eigenschappen te ontwikkelen die tot nu toe in je schaduw hebben gezeten. Iedereen zal hier vroeg of laat de vruchten van plukken.

.

Kijk eens goed naar deze verschillende leerlingen.

  • Met wie heb je affiniteit? 
  • Wie zit extreem in je allergie? 
  • Heb je kinderen waar je niet zoveel van kunt hebben? Welk kind trek je voor of stel je achter? 
  • Op welk gedrag zit een oordeel of vul je in vanuit je eigen aannames?

Het lijken niet zo’n vriendelijke vragen, maar we zijn allemaal mens, dus iedereen heeft onbewust zijn voorkeur of afkeur.

.

Sommige kinderen schreeuwen, luisteren niet, verzieken de boel in de klas of zijn altijd haantje de voorste. Geloof mij, als je dit interessant maakt in plaats van irritant, dan zul je merken dat ze je iets willen ‘zeggen’.

Kinderen die schreeuwen kunnen jou zeggen dat jij dit misschien ook naar hen doet, jij diep van binnen schreeuwt of iets meer jezelf mag laten horen.

Kinderen die niet luisteren kunnen jou duidelijk maken dat jij misschien ook niet naar hen luistert, niet naar jezelf luistert of misschien naar veel dingen hebt moeten luisteren waar je nu hinder van ondervindt.

Kinderen die de boel in de klas verzieken kunnen je triggeren met wat voor gevoel je voor de klas staat, hoe jij vroeger als kind in de klas zat of dat je echt met hart en ziel dit werk doet.

Kinderen die zich gedragen als haantje de voorste kunnen jou duidelijk maken dat jij misschien ook de overhand hebt of autoritair overkomt. Ook kunnen ze je zeggen dat jij je misschien laat ondersneeuwen en wel eens wat meer op de voorgrond mag treden. Een spiegel werkt namelijk vanuit twee kanten.

.

Kinderen doen namelijk wat jij doet, ooit deed of zou willen doen.

Ja, je doel is jouw leerlingen de lesstof te leren (waar ze overigens niet om hebben gevraagd) en het natuurlijk ook nog gezellig te houden in de klas. Weet dat jouw leerlingen hetzelfde doel voor ogen hebben. Ook zij willen jou bepaalde lesstof leren en wellicht zitten daar ook dingen bij waar je niet om hebt gevraagd.

.

Kortom beste ouders en docenten,

Om kinderen te begeleiden in het leven is het noodzaak ook te kijken naar ons eigen aandeel. Kinderen kopiëren heel gemakkelijk ons gedrag. Het helpende en het belemmerende.

Het voordeel als we eerst naar onszelf kijken:

Is dat onze reactie naar het kind of de leerling veel zuiverder is en geen oordeel op goed of fout zit. 

.

Als we ons aandeel hierin zuiver hebben dan zul je merken dat je er helemaal anders instaat en het kind zeer waarschijnlijk kan begeleiden om deze eigenschap tot zijn recht te laten komen in een andere context. Ook is het als ‘onze les’ hierin gezien en geleerd is, het gedrag van het kind vaak als een blad aan de boom verandert.

.

Als laatste….Niemand is schuldig aan het feit als er dingen niet helemaal lekker lopen. Niet thuis en niet op school. We doen het allemaal met de middelen die we hebben. Wel zijn we met z’n allen verantwoordelijk hoe we dit oppakken, in het belang van alle kinderen. Want ik ben er nog steeds van overtuigd dat de neuzen van ouders, begeleiders, docenten en het hele school- en maatschappelijk systeem allemaal dezelfde kant op staan.

Als we allemaal nu eens eerst in de spiegel kijken, dan moet jij eens kijken wat er gebeurt.

Je verplaatsen in je kind/leerling doet wonderen.

.

De magische driehoek tussen school, ouders èn kind is daarom van wezenlijk belang voor de maatschappij.

.

Dankjewel dat je dit blog helemaal gelezen hebt.

Liefs Rian

.

Stoei jij ook ooit met jouw kind, heb je al van alles geprobeerd en ben je ten einde raad? Neem gerust vrijblijvend CONTACT op om de mogelijkheden te bespreken.

.

  • Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.
  • Interesse in de gratis masterclass Wat een kindertolk voor jou kan betekenen. Klik dan HIER.
  • Weten waarom het gedrag van kinderen altijd logisch is? Klik dan HIER.

.

Interesse in een online training, klik HIER voor meer info.

.

Ps: Leuk als we een connectie op Facebook hebben.

Daar deel ik veel inzichten, ervaringen met mijn kinderen, de lessen die ik van ze leer en natuurlijk regelmatig wat tips en inspiratieblogs,  en ja….ook mijn blunders :).

Doe er vooral je voordeel mee.

.

.

.

Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.

.

Is dit blog interessant voor andere mensen in je netwerk? Voel je dan vrij om het te delen. Zij zullen je enorm dankbaar zijn en hun kinderen trouwens ook. 🙂

.


De 11 tools van Stutz

.

Jonah Hill is filmmaker en stoeit in verband met zijn gewicht al van jongs af aan met zijn zelfbeeld. In zijn volwassen leven komt hij bij psychiater Phill Stutz. De tools die hij van Stutz krijgt zijn te waardevol om alleen voor hemzelf te houden, daarom besluit Jonah een film te maken over zijn trajecten bij zijn therapeut. De film is te zien op Netflix.

Wat het begin van de film al bijzonder maakt is dat Jonah Hill verteld dat hij verschillende therapeuten heeft gehad en de meeste van hen luisterden alleen, knikten wat, humden en toonden empathie. Mooi, zou je zeggen. Maar dat was niet helpend voor Jonah.

Je wil dat je vrienden en je familie naar je luisteren en je geen (ongevraagd) advies geven. En tegelijkertijd wil je dat je therapeut jou wèl advies geeft en niet alleen maar luistert en knikt” zei Jonah.

Stutz was het daar volledig mee eens. “Ik heb zoveel waardevolle tools in het leven verzameld en ingezet. Toch doodzonde om deze niet als advies mee te geven” vertelde hij lachend.

.

De tools die Stutz o.a. inzet zijn:

.

Dat deel van jezelf wat je niet wenst te zien, wat zich afgewezen heeft gevoeld, omarm en accepteer het. Daardoor word je heel en kunnen anderen dat deel (minder) raken. Je schaduw gaat niet weg en lost niet op zonder zelfliefde.

.

Zie de parels aan de ketting als de stappen die je maakt die allemaal met elkaar verbonden zijn. Ze zijn ook allemaal even waardevol. In elke parel zit een klein strontje, dat is je ego/beperkende overtuiging die een oordeel/mening heeft over de stap die je gaat zetten.

.

Veel mensen hebben of weten hun missie niet. Als jij dat ervaart kun je altijd je levenskracht als missie/doel stellen. Daar kun je namelijk altijd aan werken.

Stutz bedoelt hiermee de relatie driehoek. De onderste laag is de relatie met je lichaam, de laag erboven is de relatie die je hebt met anderen en de allerbelangrijkste is de relatie die je hebt met jezelf.

.

Stutz benoemt Part X ook als tool omdat – wat je ook op je pad zult krijgen en voor welke keuzes je dan ook staat – je altijd te maken zult hebben met pijn, onzekerheid en het continu werk. Daarmee bedoelt hij dat je innerlijk werk nooit klaar is en je mind/ego je altijd wil behoeden voor verandering en groei. Maar hoe hard je je ook verzet tegen deze aspecten van het leven, hoe harder ze terugkomen.

Je kunt geen betekenisvol leven leiden zonder pijn, onzekerheid en het continu werken aan jezelf“. Aldus Stutz.

.

Veel mensen zitten vast in het verleden en dragen nog veel onverwerkte pijnen en verdriet met zich mee. Part X zal je behoeden om bepaalde mensen – die jou onrecht hebben aangedaan – te vergeven. Maar vergeven doe je niet voor de ander, dat doe je voor jezelf.

Om je te kunnen bevrijden van deze Part-X-belemmeringen kun je een visualisatie doen waarbij je het Universum ziet als een bron van liefde. Al deze liefde haal je bij jezelf naar binnen en vervolgens visualiseer je dat je al die liefde geeft aan de persoon die jou onheus behandeld heeft. Je ziet dat al deze energie bij de ander naar binnen gaat en daarmee bevrijd jij jezelf uit het doolhof van het verleden. Al jouw verdriet, woede en verwachtingen van excuses.

.

Elke keer als je met tegenslag geconfronteerd wordt krijg je ook veel informatie. Dit betekent natuurlijk niet dat je je tegenslag niet mag voelen, je je niet beroerd, verdrietig of boos mag voelen, maar juist dat je daarnaast ook openstaat voor veranderingen, groei en de waardevolle informatie uit die situatie. Pers het sap eruit en zoek naar het waardevolle. Je traint jezelf hiermee uit de negativiteit te blijven en vervolgens te zeggen: wat ga/kan ik hieraan doen? Zo wordt alles betekenisvoller. Als je alles als waardevol kunt beschouwen dan bevind je je in een zone met enorme mogelijkheden.

.

Angst is de slechtste raadgever als je buiten levensgevaar bent. En soms kan het zijn dat je angst je belemmert in je keuzes en je handelen. Wacht niet totdat de angst verdwenen is (want soms verdwijnt deze niet) maar ga het aan, juist ondanks de angst. Daarmee groeit je zelfvertrouwen, waardoor je beter met situaties kunt omgaan. 

.

Radicale acceptatie houdt in dat je je niet verzet tegen de huidige realiteit. Pas dan kun je verwerken, pas dan gaat het weer stromen. 

.

De zon is er altijd, zelfs als die achter de wolken schijnt. Als je daar niet doorheen kunt breken, denk je dat je een slechte dag of een slecht leven hebt.

Elke gedachte die je hebt, beïnvloed je leven positief of negatief. Wees bewust van wat je denkt.

.

De dankbare stroom wil de positieve gedachte. Dankbaarheid geeft je het gevoel dat er altijd iets positiefs aan de situatie is. De zon schijnt zelfs als je het nog niet ziet (door de wolken). Dankbaarheid brengt je in een staat waardoor je door de donkere wolken kunt gaan. Maak het een creatief proces, verzin of bedenk elke keer wat anders en houdt het zo klein mogelijk. Het beste om dankbaar te zijn is het moment wanneer je gedachten op hol slaan.

Ook daar komt deel X (je duiveltje – overlevingsstrategie – je ego) om de hoek die zegt dat je niet dankbaar hoeft te zijn omdat je genaaid bent of lelijk behandeld bent geweest. Je bent een slachtoffer, je hebt niet gekregen wat je nodig had enz enz. Dit zijn zomaar wat zinnen van deel X die je niet helpen.

.

Veel mensen zijn slecht in verliesverwerking. Niet alleen als ze iets of iemand verliezen en ze daar verdrietig over zijn, maar ook vóór het verlies zijn ze daar bang voor. De tool is gehechtheid los te laten. Wat betekent dat je iets na kunt jagen maar bereid bent het niet te hebben of ooit zult bezitten.

Ik wil het heel graag hebben maar ik ben ook bereid het te verliezen.

.

Je kunt niets vasthouden. Dat is onmogelijk. De meeste mensen zijn nog geen seconde in hun leven ‘ongehecht’ geweest. Volledig ongehecht zou natuurlijk niet goed zijn, maar ernaar toewerken wel. Wat inhoudt dat geen enkele persoon, plaats of ding jouw complete bestaan of heel-zijn kan ontnemen. Het missen van iets of iemand kan en mag altijd blijven bestaan. Soms gaat het ook gewoon niet over. En dat mag je ook accepteren en liefhebben.

.

Aan het einde van de film zegt Jonah tegen Stutz: “één van de dingen die ik leer van het maken van deze film, is dat ik altijd dacht dat de mensen tegen wie ik opkijk, deze problemen – waar ik tegenaan loop – niet hebben“.

.

Het blijkt dus de grootste illusie te zijn. 

Zelfs stutz worstelt net zoveel met het mens-zijn als ieder ander. 

.

De belangrijkste boodschap uit deze film is dat niemand kan ontkomen aan pijn, teleurstelling, verdriet, onzekerheid, afwijzing of uit het onafgebroken werk wat we altijd moeten/kunnen doen. 

Voor mij laat dat zien dat er niemand is die alles uitgevogeld heeft.

.

Stutz sluit deze film af met de woorden:

“Accepteer dat je het geheim van het leven nooit helemaal uit kunt vogelen. Je geluk hangt af van hoe je dat accepteert en wat je ermee doet. Daarom is acceptatie het allerbelangrijkste, anders denk je namelijk dat je er wel omheen kunt werken en vanaf kunt komen. Maar dat is niet zo”.

.

Wat een mooie afsluiter van deze waardevolle film.

.

Vind je dit blog en de lessen van Stutz waardevol? Deel ze dan alsjeblieft. Het is namelijk doodzonde als we deze mooie tools alleen maar voor onszelf houden.

.

Liefs Rian


Dit gebeurt er als je in de waardevolle spiegel kijkt….

.

Nu weet ik uit ervaring dat gedragingen en signalen van het kind erger worden als wij ‘hun taal’ niet begrijpen, als wij het niet zien (iets met blinde vlek), als wij niet kunnen kijken welke spiegel ons voorgehouden wordt of als wij zelf niets veranderen.

En dit heeft niets te maken met schuld of met vinger wijzen, maar alles met een andere bril opzetten en eerlijk in de spiegel kunnen kijken. Want zoals ik al vaker zeg: “het gedrag van kinderen is altijd logisch’.

Dat mochten de ouders van Merel, Anne, Max, Koen, Jorn, Zara, Tim en Olga ook ervaren.

.

Na jaren tobben sliep Merel na dertien jaar weer in haar eigen bed. Zonder bedplassen.

Anne veranderde van een onzeker klein muisje in een stralende jonge puber.

Max en Koen speelden weer gewoon als broers en sloegen elkaars hersenen niet meer in.

Al jaren liepen Jorn en zijn ouders bij de poeppoli. Inmiddels is de obstipatie van Jorn volledig verdwenen.

De huilbuien van kleine baby Zara zijn van 8 uur per dag teruggegaan naar 2 uur per dag.

De verbinding tussen de opstandige 18 jarige Tim en zijn vader is weer hersteld.

De 15 jarige Olga ging van ongezonde vreetbuien weer gezond eten.

.

Wat hebben deze kinderen met elkaar gemeen?

Hun ouders hebben een vertaaltraject gehad.

.

Merel’s angst en nachtmerries lieten moeder zien wat zij op 13 jarige leeftijd heeft moeten doorstaan. Toen moeder dit stuk zag, heelde en transformeerde, verdwenen Merel’s signalen als sneeuw voor de zon.

.

Anne’s onzekerheid bleek moeders onzekerheid te zijn. Toen moeder andere keuzes ging maken, meer voor zichzelf opkwam en ‘nee’ leerde zeggen, kwam Anne is haar kracht.

.

Allerlei speltherapieën en coaching bleek verloren tijd te zijn. Toen de ouders van Max en Koen doorkregen dat de jongens een spiegel waren hoe zij als ouders met elkaar omgingen, veranderde alles.

.

Jorn’s obstipatie bleek een spiegel te zijn van de opgekropte emoties van vader. Hoe meer er loskwam tijdens de consulten, des te beter Jorn kon ontlasten.

.

Mama mogen worden en een huilbaby hebben, best een dingetje. Totdat de mama van Zara haar eigen verdriet kon omarmen en uiten. Dat maakte dat Zara steeds meer kon ontspannen.

.

Linksom, rechtsom, goedschiks, kwaadschiks…niets bleek te werken. Na het vertaaltraject ontdekte we dat Tim’s weerstand en het wegduwen van zijn vader een directe spiegel was voor vader die weerstand heeft ervaren (en nog) ten opzichte van zijn eigen vader. Tim behandelde dus zijn vader op exact dezelfde wijze zoals vader zijn vader behandelde. Toen hier inzicht en balans op kwam, veranderde de relatie tussen vader en zoon vrijwel direct.

.

We weten allemaal dat pubers vreetbuien kunnen hebben en houden van ongezonde dingen. Maar als het zorgelijk begint te worden, zegt het iets. Dat bleek ook bij Olga. Zij spiegelde moeder hoe ongezond moeder bezig was. Hoe moeder zich leeg liet zuigen door vriendinnen, welke ‘voeding’ (lees: welke informatie moeder zich mee voedde) niet goed voor haar was. Dat haar lichaam begon te protesteren. Dat moeder volliep met allerlei emoties van anderen, enz. Toen moeder zich hiervan bewust werd, veranderde het eetgedrag van Olga.

.

Lieve mensen, kinderen zijn een spiegel (als het ons raakt, wat meestal het geval is) van wie wij zijn, wie wij ooit waren en ook wie wij kunnen zijn. 

Het is heel mooi om kinderen te coachen, ze allerlei mooie woorden toe te fluisteren, ze in hun kracht te zetten, te corrigeren, op te voeden of hulp voor je kind (of leerling) in te schakelen.

Maar als het niet helpt, coaching bij het kind niet effectief blijkt of nog erger…..als de signalen extremer worden……besef dan dat de situatie wellicht iets anders nodig heeft. Want opvoeden en begeleiden is ook het (her)opvoeden en begeleiden van jezelf.

Als je dat eenmaal doorhebt veranderen en verdwijnen bepaalde gedragingen van je kind als sneeuw voor de zon. 

.

Win Win.

.

Ps: t/m vandaag (zondag 6 nov.) zijn mijn trainingen nog met 52% korting.

Doe er vooral je voordeel mee.

.

Stoei jij ook ooit met (de emoties of gedrag van) jouw kind, heb je al van alles geprobeerd en ben je ten einde raad? Neem gerust vrijblijvend CONTACT op om de mogelijkheden te bespreken.

.

  • Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.
  • Interesse in de gratis masterclass Wat een kindertolk voor jou kan betekenen. Klik dan HIER.
  • Weten waarom het gedrag van kinderen altijd logisch is? Klik dan HIER.

.

KLIK HIER VOOR MIJN ONLINE TRAININGEN.

.

Leuk als we een connectie op Facebook hebben.

Daar deel ik veel inzichten, ervaringen met mijn kinderen, de lessen die ik van ze leer en natuurlijk regelmatig wat tips en inspiratieblogs,  en ja….ook mijn blunders :).

Doe er vooral je voordeel mee.

.

.

Is dit blog interessant voor andere mensen in je netwerk? Voel je dan vrij om het te delen. Zij zullen je enorm dankbaar zijn en hun kinderen trouwens ook.

.


Pesten, plagen of een geintje…

.

Ik heb even getwijfeld om me aan dit onderwerp te wagen. Toch doe ik het. Puur om het feit dat dit onderwerp niet meer weg te denken is in de maatschappij, bij kinderen, volwassenen, op het werk en op scholen.

.

Tja, pesten, plagen, geintje, ‘was zo niet bedoeld’. Waaraan merk je de verschillen?

.

Ik schreef een blog op facebook waarin ik vertelde dat mijn zoon regelmatig de telefoon van zijn vader en zus afpakte. Dit deed hij omdat ze beiden snel op de kast zitten. Toen ik hem vroeg waarom hij de mijne niet pakte, zei hij: “Daar is niets aan mam, dat doet jou niets”. 

En hiermee sloeg hij de spijker op de kop.

.

Waarom vertel ik dit?

Zolang bepaald gedrag je nog raakt, lijkt het net alsof je omgeving dat ‘ruikt’. En sommigen zullen je daar keer op keer op triggeren. 

Pijnlijk? Zeer zeker. Confronterend? Volledig.

En nee, dit is allesbehalve leuk.

In het geval van mijn zoon was het duidelijk niet verkeerd bedoeld. Want je merkt, voelt en ziet wanneer iemand je daadwerkelijk pest, een geintje met je uithaalt, wat plaagt of een grapje maakt.

.

Allereerst is het natuurlijk belangrijk te ontdekken wat er geraakt wordt. Dit is echt een hele belangrijke. Als je namelijk als ouder (of docent) zelf een pestverleden hebt of je alleen en onbegrepen hebt gevoeld, dan staan je voelsprieten op scherp bij dergelijke situaties. Elke keer als er een geintje wordt gemaakt, je kind bijvoorbeeld niet wordt uitgenodigd voor dat feestje, iemand om je lacht of wat dan ook, dan zul je opnieuw herinnerd worden aan je eigen pijn. Daar kan de ander niets aan veranderen. Hoe vervelend dan ook. Uiteraard wil dat niet zeggen dat we er geen rekening mee kunnen houden, mits de ander van je verleden weet.

.

Waarom is dit zo belangrijk?

Als je namelijk zelf te maken hebt gehad met pesten, kan het zijn dat je onbewust een aantal patronen doorgeeft aan je kind. Je ziet dan als het ware dat de geschiedenis zich herhaalt. Terwijl je zo hard je best doet om dat te voorkomen. Ook is het zo dat je als ouder (misschien te vaak of te snel) ingrijpt bij je kind en je kind hiermee zijn kracht ontneemt om zelf dingen op te lossen.

.

Welke patronen kunnen worden doorgegeven:

Nr 1 is dat veel ouders onbewust hun kind ‘pesten’. Uiteraard niet op dezelfde manier als kinderen onderling maar wel dat ze de grenzen van het kind niet respecteren. Dus als je ouders hoort zeggen dat ze hun kind willen leren ‘stop=stop’, dan heeft dat geen woorden nodig. Respecteer de ‘stop=stop’ van je kind en geef het goede voorbeeld hierin om dat zelf ook te doen. That’s it.

.

Nr 2 kan zijn dat jouw pijn van het pestverleden zo’n indruk heeft gemaakt (en nog), waardoor jij je kind opvoedt met de woorden of gedachten, ‘ik weet hoe pijnlijk dat is, en zo ga jij niet worden’. Waarmee je eigenlijk het lieve meisjes/jongetjes syndroom ontwikkeld en deze kinderen moeite hebben met boosheid, omdat zij die boosheid niet mogen laten zien (is te pijnlijk voor de ouder). Deze kinderen krijgen het moeilijk met ‘de pesters’. 

.

Nr 3 kan zijn dat je het tegenovergestelde doet. Daarmee bedoel ik dat je idem dito vanuit je eigen pijn jouw kind opvoedt met de woorden of gedachten, ‘ik ga er alles aan doen dat jou dat nooit overkomt’. Met als gevolg dat deze kinderen onbewust de boodschap krijgen heel hard te moeten zijn omdat de wereld geen veilige plek is (juist omdat de ouder dat zo heeft ervaren). Deze kinderen ‘slaan’ makkelijk van zich af en kunnen zich gaan ontwikkelen tot pesters. 

.

Ten tweede zie of hoor ik pesten vaak terug met ongelijke partijen. Daarmee bedoel ik dat de pester groter is, fysiek sterker is, ouder is, twee tegen één of meerdere tegen één. Bij volwassenen is dat vaak met machtsmisbruik, dus manager tegen werknemer.

In deze gevallen spreek je al duidelijk over ongelijke partijen waarbij de ander(en) altijd sterker staat.

Deze situaties vragen om versterking en ingrijpen. Punt.

.

Ten derde is er ook een duidelijk verschil tussen pestgedrag en plagen. Dit merk je ook terug aan de reactie van de omgeving. 

Bij volwassenen: Als anderen jouw gevoelige reactie overdreven vinden, dan mag je er – in 9 vd 10 gevallen – vanuit gaan dat jouw innerlijke gekwetste kind geraakt is.  Als anderen – net als jij – het gedrag of de woorden van de ander onacceptabel en niet grappig vinden, dan mag de ander er dus vanuit gaan dat ie waarschijnlijk te ver is gegaan. Om welk onderwerp het dan ook gaat.

Bij kinderen: als kinderen te gevoelig reageren op bepaalde grapjes of plagerijen (van leeftijdsgenootjes) dan mag je ervanuit gaan (mits jij geen pestverleden hebt) dat er iets onder zit. Waarschijnlijk zijn ze eerder gepest geweest (en hebben ze het niet verteld), voelen ze zich emotioneel alleen, niet sterk genoeg, snel afgewezen, zijn hun grenzen als jong kind niet gerespecteerd geweest of zijn het pubers die nu eenmaal stoeien met hun onzekerheid (wat vaak vanzelf weer overwaait). 

.

Ik heb eens in een schoenenwinkel gestaan en moest zo lachen dat de verkoper een strikje om had en vertelde dit aan mijn moeder. De verkoper was allang uit zicht. Mijn dochter vond mijn humor ongepast en stoorde zich daaraan. Ik begreep niet waarom. Later bleek dat zij zich ook wel eens belachelijk heeft gevoeld met bepaalde bedrijfskleding. Dus mijn gelach triggerde haar en voor haar voelde het alsof ik haar uitlachte.

.

Ten vierde zijn er natuurlijk altijd kinderen (en ook volwassenen) die een bepaalde sarcastische ondertoon in hun grapje hebben. Dat merk je. Dat zie je. En elk celletje in je lijf voelt dat. En vaak ben jij niet de enige die dit ziet of voelt. Het zijn vaak kinderen (maar ook volwassenen) die reageren vanuit een overlevingsstrategie en exact hetzelfde gedrag vertonen als ooit bij hen is gedaan (toen zij zich niet konden verdedigen). Daarom zeg ik altijd, pesters en de gepeste hebben meer gemeen dan wij denken.

.

Ten vijfde, ken jij van die mensen die regelmatig zeggen: “Was maar een grapje”. Jij vervolgens om je heen kijkt en ontdekt dat niemand lacht. Zo grappig bleek het dus niet te zijn. 

Dit zijn vaak de mensen die anderen met ‘gelijke munt’ willen terugbetalen. De ondertoon in hun reactie komt voort uit boosheid en onmacht. 

Als er bijvoorbeeld iemand een geintje met jou uithaalt door water in jouw wijn te doen, jij laat je niet kennen en lacht (als een boer met kiespijn). Vervolgens pak je ‘de dader’ terug door afwasmiddel in zijn koffie te doen, dan ga je dus duidelijk te ver. Want dat is gevaarlijk en dat zijn geen geintjes.

.

Lieve mensen, ik moet eerlijk bekennen dat ik regelmatig mijn kinderen voor de gek houd en geintjes met ze uithaal. Zij ook bij mij en met elkaar. Dat zorgt voor veel hilarische momenten, leuke gesprekken op verjaardagen en natuurlijk ook leuke blogs.

Ook vind ik het leuk om vriendinnen voor de gek te houden en ja, meestal dezelfde (sorry vriendin :)). Maar als ik ooit twijfel of ik te ver ga of ik zie aan het gedrag van de ander dat het niet meer leuk is, dan stop ik.

.

Kortom: de manier hoe jij omgaat met pesten, plagerijen of geintjes, bepaalt in hele grote mate hoe jouw kind hiermee omgaat. Respecteer hun grenzen als ze nog klein zijn, dan zullen jouw kinderen andermans grenzen ook respecteren als ze groot zijn.

.

En heel belangrijk is, als het twee gelijke partijen zijn, spreek dan nooit over dader of slachtoffer. Want zonder dat je het beseft, maak je de ander kleiner dan hij is. En dan zijn we nog verder van huis. De pesters ‘ruiken’ dat namelijk.

.

Grijp in wanneer het uit de hand loopt, bij ongelijke partijen, machtsmisbruik en overduidelijk en herhaaldelijk pestgedrag. 

Wacht met ingrijpen als jouw verhaal er nog tussenzit. Want dan heeft de situatie wellicht een andere aanpak nodig.

.

Plagen en grapjes zijn leuk zolang ze niet uit de hand lopen. Laten we ook dat vooral niet vergeten.

.

Liefs Rian

.

Stoei jij ook ooit met (de emoties of gedrag van) jouw kind, heb je al van alles geprobeerd en ben je ten einde raad? Neem gerust vrijblijvend CONTACT op om de mogelijkheden te bespreken.

.

  • Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.
  • Interesse in de gratis masterclass Wat een kindertolk voor jou kan betekenen. Klik dan HIER.
  • Weten waarom het gedrag van kinderen altijd logisch is? Klik dan HIER.

.

KLIK HIER VOOR MIJN ANDERE ONLINE TRAININGEN.

.

Leuk als we een connectie op Facebook hebben.

Daar deel ik veel inzichten, ervaringen met mijn kinderen, de lessen die ik van ze leer en natuurlijk regelmatig wat tips en inspiratieblogs,  en ja….ook mijn blunders :).

Doe er vooral je voordeel mee.

.

.

Is dit blog interessant voor andere mensen in je netwerk? Voel je dan vrij om het te delen. Zij zullen je enorm dankbaar zijn en hun kinderen trouwens ook.

.


Hoe kan een boos of drammend kind als perspectief dienen?

.

Kinderen halen het beste en het ‘slechtste’ in je naar boven.

Natuurlijk komen er geen klanten bij mij die problemen hebben met de blijdschap, empathie, tevredenheid en goede schoolresultaten van hun kind.

Nee, het draait altijd om behoorlijke dilemma’s waarin ze zichzelf en elkaar niet meer begrijpen. En uiteindelijk de verbinding ver te zoeken is.

.

Bijvoorbeeld:

  • Kinderen met extreme boosheid/agressie.
  • Kinderen die moeite hebben met autoriteit.
  • Kinderen die niet naar school willen.
  • Kinderen die hun zin altijd doordrammen.
  • Kinderen die niet willen eten.

.

Vanuit de pedagogiek worden deze dilemma’s vaak bekeken als:

  • Oké, een boos kind? Hoppa, grenzen stellen.
  • Moeite met autoriteit? “Wen er maar aan” of nog meer autoriteit.
  • Niet naar school? “Dat moet. Is verplicht”.
  • Zin doordrammen? Dan nog strengere regels of negeren.
  • Niet willen eten? Proef het dan in ieder geval of ouders dreigen met “zonder eten naar bed”.

.

Ja ik weet het. Een beetje zwart/wit uigelegd.

Begrijp me niet verkeerd. Ik heb niets tegen de pedagogiek, maar als die pedagogische trucjes je niet meer helpen, dan wordt het wellicht tijd om het over een andere boeg te gooien. Want ja….kinderen spiegelen.

.

Maar wat dan? 

Als eerste kijk ik altijd met de klant of hij/zij een letterlijk spiegel krijgt. Daarmee bedoel – in het voorbeeld van boosheid en agressie – of de klant ook boos en ‘agressief’ is naar het kind of naar zichzelf (dat kan ook in gedachte). Of vroeger te maken heeft gehad met boze en/of agressieve ouders.

.

Maar we hebben ook nog ons innerlijke kind.

Draagt de klant een boos innerlijk kind bij zich, die deze energie nooit heeft mogen voelen, uiten of ontladen? Wat is er in je leven gebeurd wat je ontzettend boos heeft gemaakt maar je – uit fatsoen – dit maar opkropte of de lieve vrede wilde bewaren (iemand moest het doen)? De leeftijd van jouw kind is hierin leidend (dat leg ik je haarfijn uit in de training).

Vraag jezelf vervolgens af, wat heb ik in mijn leven gedaan om deze boosheid/energie nooit meer te voelen of te zien?

Besef, alles wat wij als ouder onderdrukken, dat drukt ons kind uit. Dat kan op allerlei manieren.

.

Maar we hebben ook nog zoiets als perspectieven.

Want die spiegelen kinderen ook. Extreem uitvergroot overigens. Want ja…als we het jaren niet hebben gehoord of gezien, dan moeten zij harder ‘schreeuwen’ of de signalen uitvergroten. En dat is precies wat er gebeurt (vaak rond de puberteit).

.

Huh…?

Stel, we nemen de bovenstaande voorbeelden er nog eens bij. 

Je hebt ontdekt dat jij als volwassene niet boos of agressief bent en als kind waarschijnlijk ook niet geweest bent. Hoe dient jouw boze kind je dan als voorbeeld?

Nou, als ik ooit aan ouders vraag wat zij in hun leven hebben gedaan om nooit boos te worden, dan krijg ik het antwoord dat ze daar heel ver in zijn gegaan. Alles en iedereen die deze emotie liet zien of bij hen triggerde, daar liepen ze voor weg, wilde het sussen of voelde zich een scheidsrechter.

Het zijn vaak de mama’s (soms ook papa’s) die een lieve-meisjes/jongetjes-syndroom hebben ontwikkeld.

.

Wat nu belangrijk is, is het oordeel van de emotie eraf te halen. Dan blijft er alleen nog maar energie over. Een hele krachtige energie. Een energie waarbij je makkelijk grenzen aan kunt geven en heel duidelijk overkomt. Ik zeg natuurlijk niet dat jij agressief moet worden, maar misschien zou jij ook wel eens van je af willen ‘slaan’ (figuurlijk dan).

.

In het voorbeeld van ‘moeite met autoriteit’ kan het zijn dat je kind je spiegelt dat jij als ouder wel heel bazig bent en daarmee niet meer openstaat om een dialoog aan te gaan. Vaak is dat niet alleen in de thuissituatie, maar ook in andere relaties. In negen van de tien gevallen heeft dit te maken met je innerlijke kind. Draag jij een innerlijk kind bij je die nooit baas heeft mogen zijn, waar de baas over werd gespeeld of heb je een pestverleden achter de rug? Waardoor je hebt besloten, dat nooit meer.

Mocht beide niet het geval zijn dat kan het zijn dat jouw kind jou een perspectief biedt.

.

Wellicht dat jij wat meer voor jezelf mag opkomen en de autoriteit niet meer van buitenaf hoeft te komen. Dat kan zijn in je liefdesrelatie, bij vriendinnen of misschien op je werk. Waarschijnlijk mag je wat meer baas worden in je eigen leven.

.

Kinderen die niet naar school willen kunnen je een letterlijke spiegel geven. Daarmee bedoel ik dat ze je kunnen laten dat jij niet wilt leren.

Ook kunnen ze je innerlijk kind triggeren. Had jij als kind het moeilijk op school? Of voelde je je niet veilig?

Is dit beide niet het geval, dan hebben we nog perspectieven.

Kinderen die niet naar school willen kunnen jou spiegelen hoe jij ’s ochtends naar je werk gaat. Misschien met tegenzin. Interessant om dat eens te onderzoeken.

.

Zin doordrammen van kinderen kan een letterlijke spiegel zijn dat jij dat als ouder ook doet. En dat geeft natuurlijk niets, maar let op dat het geen machtspelletje wordt. In de zin van, jij MOET doen wat ik zeg (ongeacht of het helpend is).

Het kan ook zijn dat je een innerlijk kind bij je draagt die nooit haar zin kreeg, die haar eigen belangen en behoeftes maar opzij heeft geschoven. 

Het perspectief van drammende kinderen kan zijn dat jij je zin wat meer mag doordrammen. Misschien geef je jezelf te snel ‘gewonnen’, geef je het maar op of denk je ‘heeft toch geen nut’. Ga eens na waar jij diep van binnen voor staat. Hoe belangrijk is dat voor je? Als dat echt heel belangrijk is, maak dan de peuter in jezelf maar eens wakker en ga net dat stapje verder met drammen dan je eigenlijk durfde.

Heb je een kind die niet wil eten, dan kun je een letterlijke spiegel krijgen dat jij als volwassene misschien niet voldoende of gezond eet.

Ook kan je innerlijke kind hiermee worden getriggerd.

.

Het ‘niet willen eten’ van kinderen kan jou spiegelen wat er op jouw bordje wordt of werd gegooid. Waar jij verantwoordelijk voor neemt of hebt genomen, terwijl het misschien niet eens jouw verantwoordelijk is of was. Maar wat je vervolgens ook nog eens (door)slikt, want dat heb je altijd gedaan.

Het perspectief wat deze kinderen bieden is dat jou letterlijk ‘gezegd’ wordt dat jij niet alles hoef te slikken. Dat je eerst mag kijken wat er op je bordje ligt. Is dit goed voor mij? Groei ik hiervan? Is deze emotie überhaupt van mij? Is het probleem eigenlijk wel van mij?

.

Het is echt heel bijzonder om te merken – als ouders in deze liefdevolle spiegel kunnen kijken – welke veranderingen er dan plaatsvinden. En dat gun ik jou ook.

.

Dingen veranderen niet als wij niet veranderen.

.

Het is nooit te laat.

.

Liefs

Rian

.

Wil jij hier graag meer van weten?

.

Vraag dan mijn online training aan ‘Leer Zelf De Taal Van Je Kind Te Verstaan’.

T/m 30 september 2022 maar voor € 29.

.

Tijdens deze training neem ik je bij de hand en leg je stap voor stap uit hoe jij de taal van je kind kunt begrijpen.

.

Na deze training is de basis gelegd zodat je met andere ogen naar je kind kijkt, je partner, je coaches, je ouders en uiteraard naar jezelf. Wat direct resultaat oplevert. 

.

Ook weet je na deze training precies dat alle signalen van je kind (of wie dan ook) communicatie is en kun je daar direct op inspelen (totaal anders dan je waarschijnlijk voorheen deed, dus wees voorbereid). Verder heb je na deze training door dat alle ‘problemen’ waar je tegenaan loopt perspectieven worden als jij (alles) zelf leert vertalen.

.

Doe er vooral voordeel mee.

.

Meer info en aanmelden kan via deze link.

.

.

Stoei jij ook ooit met (de emoties of gedrag van) jouw kind, heb je al van alles geprobeerd en ben je ten einde raad? Neem gerust vrijblijvend CONTACT op om de mogelijkheden te bespreken.

.

  • Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.
  • Interesse in de gratis masterclass Wat een kindertolk voor jou kan betekenen. Klik dan HIER.
  • Weten waarom het gedrag van kinderen altijd logisch is? Klik dan HIER.

.

KLIK HIER VOOR MIJN ANDERE ONLINE TRAININGEN.

.

Leuk als we een connectie op Facebook hebben.

Daar deel ik veel inzichten, ervaringen met mijn kinderen, de lessen die ik van ze leer en natuurlijk regelmatig wat tips en inspiratieblogs,  en ja….ook mijn blunders :).

Doe er vooral je voordeel mee.

.

.

Is dit blog interessant voor andere mensen in je netwerk? Voel je dan vrij om het te delen. Zij zullen je enorm dankbaar zijn en hun kinderen trouwens ook.

.


Het is nooit te laat…

.

Wat als je na 20 jaar ontdekt dat je iets niet helemaal handig hebt aangepakt?

.

Je baby wordt geboren en of je het nu wel of niet meer weet, je hebt ‘m wel eens laten huilen. Uit onmacht, uit het ‘niet beter weten’ of omdat anderen je dat advies gaven.

Je peuter dramt zijn zin door, schreeuwt 100 keer per dag “Nee!” en als klap op de vuurpijl heb je ook nog eens drama aan tafel. Fysiek geweld gaat je te ver maar je pakt ‘m wel net iets harder aan dan dat je eigenlijk had gewild.

Je kleuter maakt elke ochtend een drama, wil zich niet aankleden, is nog niet zindelijk en/of wil niet naar school. Hoewel je de wekker al eerder hebt gezet zodat jij al klaar bent, heb jij na een gebroken nacht (door de jongste) geen zin om nog meer geduld op te brengen en je schiet uit je slof.

Je puber heeft een grote mond, zit met zichzelf en zijn emoties in de knoei of voelt zich alleen en onbegrepen na jullie scheiding. Hoewel je er voor je kind wilt zijn voel je ontzettend veel onmacht en heb je eigenlijk al genoeg aan je eigen sores. 

.

Lieve ouders, buitenom dat we ouders zijn, zijn we ook gewoon mensen en doen we dingen waar we ons – 20 later – misschien voor schamen of denken, ‘had ik dit maar eerder geweten’. Het allerbelangrijkste voor nu is te beseffen dat we het allemaal doen met de informatie die we op dat moment hebben.

Perfecte ouders bestaan niet. Dat streven moet je ook niet willen. Kun je nagaan aan welke maatstaf jouw kind zich zal meten. En helemaal ‘ongeschonden’ worden we nooit volwassen. Besef, slachtoffers maken slachtoffers.

Maar goed, dat wil niet zeggen dat je soms denkt…jezusmina, met de informatie die ik nu heb zou ik het helemaal anders hebben gedaan. Natuurlijk is dat makkelijk praten achteraf.

Soms horen, zien of lezen we dingen over kinderen, over opvoeden, spiegelen, relaties, emoties en heel de bubs en dan beseffen we, kak….had ik dit maar eerder geweten. Het zou een hoop leed bespaard hebben.

Ik begrijp helemaal wat je bedoelt.

.

Toen ik net met mijn opleiding tot Kindertolk® bezig was en beetje bij beetje in begon te zien dat kinderen spiegelen, dat ik blind was en ze eigenlijk al 15 jaar ‘verkloot’ had, toen voelde ik me echt ellendig en schuldig. Dat laatste hoor ik nu veel van ouders terug. Juist omdat ze nu zien wat hun opvoeding teweeg gebracht heeft.

  • Ouders die zich schuldig en verdrietig voelen. Juist omdat ze met de handen in het haar zitten en de signalen van hun kinderen erger worden.
  • Ouders die verdrietig zijn omdat het contact met hun kind verminderd of zelfs verloren is gegaan.
  • Ouders die zichzelf wel voor de kop willen slaan omdat ze nu inzien wat ze toen (nog) niet konden zien.
  • Ouders die de tijd het liefst terug willen draaien.

En zo kan ik nog wel even doorgaan.

.

Wat dan?

Zoals ik al zei heb ik daar geen oordeel op. Sterker nog, ik denk dat het merendeel van de ouders dit ervaart. 

De meeste ouders zijn namelijk zelf ook getraumatiseerd. We zijn ook opgevoed door ‘gewonde’ ouders. Ouders die ook maar het voorbeeld van hun eigen opvoeding hebben doorgegeven, al dan niet helpend. Althans grotendeels.

Is dit een vrijbriefje? Nee. Dat vind ik niet. Het verklaart alleen dat jouw gedrag ook altijd logisch is (geweest), precies zoals het gedrag van kinderen altijd logisch is (geweest).

.

Welke stappen kun je dan zetten als je het vanaf nu anders wilt doen of als je de verbinding met je kind wilt herstellen?

.

Stap 1 is acceptatie.

Pas als je de huidige situatie accepteert zoals deze nu is, dan ga je je ontspannender voelen. En juist als je je wat relaxt voelt, dan kun je makkelijker verder.

Dit is – naar mijn mening en ervaring – overigens wel de moeilijkste stap. Want het lijkt dan alsof we alles ‘goedkeuren’. Dat is het niet. Het is feitelijk de situatie van het moment accepteren zodat je niet meer in verzet bent met de realiteit. Want van de realiteit kunnen we het nooit winnen.

Buitenom dat zul je ‘acceptatie in elke fase nodig hebben.

.

Stap 2 is herkennen. 

Herkennen dat je bepaald gedrag in je kind ziet wat misschien is voortgekomen uit wat wij ze hebben aangeleerd, wat ze hebben gezien bij ons, de maatschappij en/of wat ze hebben overgenomen. En ja, ook de minder leuke dingen.

.

Stap 3 is erkennen.

Erken het feit dat je bepaalde dingen onhandig hebt aangepakt. Dat je niet beter wist. En dat je verantwoordelijkheid neemt voor je eigen handelen. Dit is een hele belangrijke stap, want daarmee leg je de verantwoordelijkheid weer volledig in je eigen handen. Je kunt ‘de schuld’ nu niet meer bij de ander leggen. Wat maakt dat je invloed kunt gaan uitoefenen die je eerder hebt laten liggen.

.

Stap 4 is compassie hebben voor jezelf.

Je hebt nu al drie hele belangrijke stappen gezet en er kunnen allerlei emoties loskomen. Heb daar compassie voor. Jezelf afwijzen voor iets wat je niet zo handig hebt aangepakt (uit onwil of onmacht) is het laatste wat je jezelf aan wilt doen en het laatste wat jouw kind wil dat jij voelt.

Ik vergelijk het wel eens met een kind wat leert fietsen. Hij valt nog regelmatig en staat elke keer weer op. Kinderen wijzen zichzelf hier ook niet voor af. Het is een proces.

.

Stap 5 is de herinnering bij het kind helen.

De herinnering bij het kind helen kun je doen door het hem te zeggen of een brief te schrijven. Een brief kun je ook schrijven en voorlezen terwijl het kind er niet bij is. Energetisch wordt dit altijd opgepakt. Zo werkt energie nu eenmaal.

In die brief (of in dat gesprek) kun je aangeven hoe de situatie ooit voor jou was en dat je er emotioneel niet voor je kind kon zijn. Geef aan dat je kind dat als een ‘gemis’ heeft kunnen voelen of vraag wat het met hem gedaan heeft.

Als je ‘op de man af’ vragen stelt aan je kind, besef dan dat je ook een eerlijk antwoord kunt krijgen of de wind van voren. Dus ook bij het kind kunnen lang verstopte emoties loskomen.

Wuif ze niet weg maar accepteer ze, als iets waar ‘toen’ geen ruimte voor was.

Zeg niet: “ja maar ik wist niet beter, ja maar ik had het druk, ja maar ik had genoeg aan mezelf” of wat dan ook. Dat zijn allemaal verontschuldigingen die je wel tegen jezelf kunt zeggen (of tegen een vriendin), maar niet in gesprek met je kind. Want dat ontneemt het kind de ruimte om zijn emoties te uiten. Luisteren is het allerbelangrijkste in deze fase.

Deze stap is best pittig. Want je kunt pas de juiste vraag stellen als je niet bang bent voor het antwoord.

.

Kinderen opvoeden is een proces zoals je kunt zien in onderstaande afbeelding.

.

Wat bedoel ik daar nu mee (in Jip-en-Janneke-taal)?

.

Onbewust onbekwaam.

Als je bijvoorbeeld gaat autorijden terwijl je dat nog nooit gedaan hebt, dan ‘weet’ je niet dat je dat nog niet kunt. 

Precies zo werkt dat ook in de opvoeding en begeleiding van onze kinderen.

Natuurlijk zeg ik niet dat jij niet kunt opvoeden, want ja…als je kind het eerste jaar doorkomt zonder al teveel kleerscheuren, dan hebben we al een hele taak volbracht :).

Dus ik heb het hier niet over een flesje of de borst geven, luiertje verschonen, badje doen en eten geven, maar ik spreek dus over het Echte Bewuste Ouderschap (wat meestal zo rond het tweede jaar begint, want dan is je kleintje een peuter en daar begint het ‘echte werk’).

Ergens zijn we dan nog onbewust onbekwaam. We zijn ons niet bewust dat we onbekwaam zijn voor datgene we willen doen. Daarom is bewust ouderschap zo belangrijk!

.

Bewust onbekwaam.

Volgende stap is dat je daadwerkelijk in de auto stapt om te gaan rijden. Je komt erachter dat dat niet zomaar lukt. Dit is een teken dat je je bewust bent dat je ergens onbekwaam voor bent. Je weet nu dat datgene nog niet lukt.

Zo werkt dat dus ook in de opvoeding.

Pas als we het gaan doen, komen we erachter dat we voor sommige dingen onbekwaam (‘onwetend’) zijn.

.

Bewust bekwaam.

Daarna gaan we leren hoe we moeten autorijden. Je neemt theorie- en autorijlessen. Je bent op dat moment bewust bezig om bekwaam te worden voor datgene wat je wilt leren.

Zo werkt dat ook in de opvoeding.

Je wilt nieuwe vaardigheden (bij) leren zodat de sfeer thuis gemoedelijker wordt of je de verbinding met je kind wilt herstellen. Daar dien je dus bewust mee bezig te zijn. Dat is gewoon een leerproces wat stap voor stap gaat.

.

Onbewust bekwaam.

Als je met autorijden eenmaal onbewust bekwaam bent, hoef je daar niet al te veel meer over na te denken. Je spiegelt niet meer elke 7 sec., je hoeft niet op de kilometerteller te kijken wanneer je bijvoorbeeld moet overschakelen naar de volgende versnelling en na het parkeren zet je de auto op de handrem zonder daarover na te denken enz enz. Dat gebeurt voortaan automatisch.

Idem dito in de opvoeding.

Je hoeft niet meer elke dag bewust te denken of je iets wel of niet goed doet. Het loopt gewoon. Iedereen is relaxt.

.

Ik vergelijk het ook wel eens als ik een nieuw recept wil gaan maken.

Dat ik dan op mijn boodschappenlijstje kijk wat ik nodig heb, precies en stap voor stap de juiste ingrediënten toevoeg en elke keer op het recept kijk of ik wel het juiste doe.

Als ik vervolgens hetzelfde recept een paar keer heb gemaakt (en het smaakt ook nog eens lekker), hoef ik er niet bij na te denken. Dat gaat dan volledig automatisch.

En dàt is de staat die ik iedereen gun.

.

Verlang niet te snel en te veel van jezelf. Het heeft jou en je kind jaren ‘gekost’ om te staan waar jullie nu staan. Dan mag je jezelf ook de tijd gunnen om een nieuwe verbinding te maken of een ander pad te bewandelen. Wat ook voor je kind geldt natuurlijk.

Goed werk heeft tijd nodig.

Dus….geef jezelf de tijd. Je bent onderweg en het is nooit te laat.

.

Liefs Rian

.

Relevante blogs:

.

.

.

.

.

.

.

.

Stoei jij ook ooit met (de emoties of gedrag van) jouw kind, heb je al van alles geprobeerd en ben je ten einde raad? Neem gerust vrijblijvend CONTACT op om de mogelijkheden te bespreken.

.

  • Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.
  • Interesse in de gratis masterclass Wat een kindertolk voor jou kan betekenen. Klik dan HIER.
  • Weten waarom het gedrag van kinderen altijd logisch is? Klik dan HIER.

.

KLIK HIER VOOR MIJN ONLINE TRAININGEN.

.

Leuk als we een connectie op Facebook hebben.

Daar deel ik veel inzichten, ervaringen met mijn kinderen, de lessen die ik van ze leer en natuurlijk regelmatig wat tips en inspiratieblogs,  en ja….ook mijn blunders :).

Doe er vooral je voordeel mee.

.

.

Is dit blog interessant voor andere mensen in je netwerk? Voel je dan vrij om het te delen. Zij zullen je enorm dankbaar zijn en hun kinderen trouwens ook.

.


Wat trauma doet met je lijf en je leven…

.

Op zondag 28 aug was Bessel van der Kolk te gast in Zomergasten.

Bessel van der Kolk is een Nederlands-Amerikaans psychiater en emeritus-hoogleraar, die vooral onderzoek heeft gedaan naar posttraumatische stress. In het programma Zomergasten mocht Janine Abbring deze bijzondere man interviewen wat een nog bijzonderder gesprek opleverde.

.

Bessel legt in dit korte Youtube filmpje uit wat het belangrijkste verschil is tussen trauma en stress.

.

Het interview begint met de zorgwekkende feiten en cijfers.

  • Meer dan de helft van de Nederlanders heeft ooit een traumatische gebeurtenis meegemaakt.
  • 1 op de 5 kinderen wordt seksueel misbruikt.
  • Bij 1 op de 3 volwassen stellen is sprake van fysiek geweld.

Dit zijn alleen nog maar de geregistreerde gevallen.

.

Op de vraag wanneer de term PTSS (in het Amerikaans PTSD) is uitgekomen, antwoordde Van der Kolk het volgende…..

“PTSS is een term die in 1980 pas uitkwam en refereerde naar een zwaar trauma. Een gebeurtenis die bijna nooit voorkwam.

Het gegeven ‘een gebeurtenis die bijna nooit voorkwam’ zegt iets over ons, als specialisten. Het zegt hoe blind wij waren hoeveel ellende er in de wereld was. Het kwam dus meer voor dan we dachten.

.

Op de vraag of er in de huidige samenleving voldoende oog voor traumatische gebeurtenissen is en de gevolgen hiervan, antwoordde Van der Kolk het volgende…

“Nee. Kijk maar naar het nieuwsbericht wat we net samen hebben gekeken wat ging over de 

het ongeval met een vrachtwagen in de kleine buurtschap Zuidzijde in de Hoeksche Waard waarbij zeven doden en zeven gewonden zijn gevallen.

Er wordt alleen gesproken over een mechanisch probleem bij de vrachtwagen en er wordt geen woord gerept over de invloed op deze mensen. Terwijl een trauma ontzettend lang in je lichaam blijft zitten. Dus ik zou eerder benieuwd zijn naar wat het met deze mensen en kinderen doet.

.

Op de vraag waarom hij heeft gekozen voor een fragment uit de serie Ted Lasso, antwoordde Van der Kolk het volgende…

De film Ted Lasso gaat over een rancuneuze clubeigenaar die een stelt American football-coach aanstelt om de dolende Britse voetbalclub van haar ex-man ten gronde te richten. Deze Ted Lasso – type Mr. Nice Guy uit Kansas – weet niets van voetbal, en wordt al snel afgemaakt door pers, publiek en spelersgroep. Maar uiteindelijk lijkt niemand bestand tegen de eindeloze, bijna onmenselijke goedheid van Lasso. Acteur Jason Sudeikis was niet eerder zo goed als in de titelrol, en de niet zo subtiele cultuurverschillen komen verrassend leuk uit de verf in deze hartverwarmende popcorncomedy. Deze film maakt heel mooi duidelijk waarom iemand geworden is wie hij is geworden. Wat empathie doet en een beetje begrip waarom iemand alleen maar boos of opstandig reageert. Het komt bijzonder in beeld dat Ted Lasso een andere aanpak wil hanteren en daarmee tegen onbegrip aanloopt”.

.

Op de vraag wat dissociatie is, antwoordde Van der Kolk het volgende…

“Dissociatie is je emotioneel afsluiten van de situatie. Dat laat de film ‘Fearless Peter Weier heel duidelijk zien.

Fearless is een bijzondere film die gaat over een Architect Max Klein (Bridges). Max overleeft een vliegtuigramp, net als een jonge vrouw, Carla Rodrigo (Perez). Na de crash wordt hij een ander mens, denkt dat hij onsterfelijk en onkwetsbaar is, tot groot ongenoegen van zijn vrouw Laura (Rossellini). Therapeut Bill Perlman (Turturro) confronteert maanden later Max met Carla en daaruit ontstaat een diepe en spirituele vriendschap. Bij momenten emotioneel angstig, eng en griezelig drama, naar de gelijknamige roman van Rafael Yglesias, die ook het scenario schreef”.

.

Op de vraag wat EMDR is en hoe dat doorwerkt in je brein, antwoordde Van der Kolk het volgende…

“EMDR betekent Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Het is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring, zoals een ongeval, seksueel geweld, een geweldsincident of oorlogstrauma. EMDR werd meer dan 25 jaar geleden voor het eerst beschreven door de Amerikaans psychologe Francine Shapiro. In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkeld tot een volwaardige en effectieve therapeutische methode.

EMDR werd in het begin beschouwd en veroordeeld als een belachelijke methode. Na onderzoeken en research kom je er achter welke methode, die je eerste veroordeelde of belachelijk vond, toch heel goed blijkt te werken”.

Bessel heeft een fragment uitgekozen waarin een vrouw (na een auto-ongeluk) een EMDR sessie ondergaat en verteld daarna:

“Traumatische herinneringen veranderen niet als je daar niets mee doet. Ze blijven actief, inclusief de bijbehorende emoties, die vaak in het heden opnieuw worden opgeroepen/tot leven worden gebracht door prikkels en triggers.

Het verschil tussen herinnering en herbeleving – wat vaak door geuren, situaties en je omgeving wordt getriggerd – wordt milder. De gevoelens kunnen enigszins nog terugkomen op de vlakte, maar je hersenen weten dat de herinnering bij het verleden hoort en niet bij het heden.

Na een EMDR sessie kun je de situatie waar je trauma is ontstaan, vertellen met het idee (van je hersenen) dat het ooit dáár heeft plaatsgevonden, maar je lichaam (de emoties ) zijn volledig in het nu.

Een trauma gaat namelijk altijd over het verleden. Je hersenen weten dit (vooral na EMDR), maar zonder EMDR weten je hersenen wel dat het gaat om het verleden, maar je zenuwstelsel, je lichaam en de emoties hebben die nieuwe verbinding nog niet gelegd”.

.

Op de vraag waarom we het gaan hebben over TRC waarheidscommissie, antwoordde Van der Kolk het volgende…

“Na jaren van onderhandeling tussen het African National Congress en de Nasionale Party kwam de Zuid-Afrikaanse Waarheids- en Verzoeningscommissie tot stand in mei 1995.

We kunnen de waarheid vertellen en vergeving van elkaar vragen, zodat we elkaar niet vermoorden. Dat is een belangrijk aspect om verder te kunnen na trauma.

De documentaire ‘Children of the light’ vertelt het levensverhaal van Nobelprijswinnaar Desmond Tutu, een van de vaders van het hedendaagse Zuid-Afrika.

.

Bisschop TuTu wilde met pensioen gaan maar toen vroeg Nelson Mandela hem voor de waarheidscommissie, iets waar hij sterk in geloofde.

Belangrijk bij vergeving is zeggen dat we ons verleden hebben verwerkt, zo effectief mogelijk. Daarmee bedoel ik niet dat we ontkennen wat er is gebeurd. Vergeving draait grotendeels om ‘het beest’ recht in de ogen aangekeken.

Uiteindelijk was deze commissie verbaasd, dat de mensen die gruwelijke dingen hebben meegemaakt, uiteindelijk in staat zijn tot vergeving. Puur omdat ze gehoord en gezien zijn, dat hun belevenissen hebben plaatsgevonden. Ze zijn niet weggestopt, maar gehoord. Hun ervaringen mochten er volledig zijn en werden geheel of gedeeltelijk geheeld, waardoor ze nu onderdeel zijn van de geschiedenis.

Verzoening is het werk van ons allemaal !!!

Wat typerend is voor deze documentaire en deze commissie in Zuid Afrika, was het hulpmiddel muziek en dans. 

In westerse maatschappij wordt vaak alcohol of drugs gebruikt als we ons slecht voelen. De Afrikaanse cultuur danst en zingt door hun gevoelens heen. Muziek is ouder dan taal”

.

Op de vraag of hechtingsproblematiek ook een trauma is, antwoordde Van der Kolk het volgende…. 

.

“Edward John Mostyn Bowlby was een Britse psychiater die bekend is geworden door zijn theorieën over hechting tussen opvoeders en kinderen. Hij benadrukte het belang van een goede interactie tussen hen om een goede hechting tot stand te laten komen.

De gehechtheidstheorie van Bowlby beschrijft hoe vroege ervaringen in relatie met opvoeders van belang zijn bij de ontwikkeling van het zelfbeeld van kinderen. Bovendien hebben deze vroege ervaringen invloed op relaties en vriendschappen die iemand later aangaat.Harry Harlow was een wetenschapper die deze theorie wilde begrijpen en deed onderzoek in zijn documentaire ‘Motherlove’. 

.

Dat onderzoek gebeurde met kleine babyaapjes die in een ruimte met ‘speelgoed’ kwamen zonder hun moeder die geborgenheid zou kunnen geven. Deze aapje reageerde heel angstig en bang.

Conclusie was dat deze aapjes (dus ook kleine kinderen) meer contact en veiligheid nodig. Je zou bijna denken dat voedsel het belangrijkste zou zijn. Echter laat dit experiment heel duidelijk dien dat een aapje (of klein kindje) maar een paar keer per dag voedsel nodig heeft en veel meer aandacht, warmte en geborgenheid behoeft. 

Spelen en (nieuwe dingen) ontdekken lukt alleen als je je veilig voelt. Je hersenen maken juist in de beginperiode van je leven deze verbindingen aan van veilig of onveilige hechting.

Leer je geen veilige verbinding te maken of is je dat ontnomen in je beginperiode, dan wil je – zelfs als je volwassen bent – ook geen nieuwe dingen leren of ontdekken.

.

Hechtingsproblemen worden van generatie op generatie doorgegeven als dit niet wordt gezien, geheeld en doorbroken.

Het is natuurlijk heel logisch – als je het niet krijgt als je klein bent – dat het dan heel moeilijk is om deze veiligheid wel aan je eigen kinderen te geven of oprecht en emotioneel van ze te houden. Deze kinderen (van emotioneel ontwrichte ouders) groeien vaak op als emotioneel gevoelloos maar wel heel rationeel. Empathie kun je bijna niet van ze verwachten. Aanraking is dus een belangrijk aspect binnen de opvoeding maar ook als hulpverlener. 

In mijn studie was dit (nog) niet bekend en werd er geen aandacht aan aanraking geschonken. Vandaag de dag zie je fysiek contact ook nog te weinig op de werkvloer tussen de relatie van hulpverlener en patiënt. Terwijl dit zo belangrijk is. 

.

Wel wil ik even benadrukken – over het thema ‘onveilige hechting die wordt doorgegeven’ dat er ook uitzonderingen zijn. Er zijn namelijk ook mensen, docenten of verpleegkundigen die als kind in hun veiligheid getraumatiseerd zijn en nu hun expertise hebben om anderen hiermee te helpen”.

.

Op de vraag hoe het komt dat veel volwassenen denken dat ze niets waard zijn of een slecht persoon zijn, antwoordde Van der Kolk het volgende…

“Dat laat de film ‘Fanny and Alexander duidelijk zien.

De film gaat over twee jonge kinderen die opgroeien begin twintigste eeuw in een liefdevolle, uitbundige Zweedse theaterfamilie. Maar na de vroegtijdige dood van hun vader trouwt hun moeder met een kille geestelijke die niets van levensvreugde moet hebben. Ontroerend mooi vormgegeven, autobiografische familiesage wordt verteld vanuit het perspectief van de kleine Alexander, een jongetje dat met zijn marionetten en laterna magica een geheel eigen wereld creëert. 

De reden waarom ik het belangrijk vind om deze film te noemen is om duidelijk te maken – als je als kind mishandeld of genegeerd wordt – dat een kind dit ervaart als ‘ik ben een slecht mens’. Het bijzondere van deze film is dat Fanny en Alexander elkaar hebben en steun hebben aan elkaar.

Een kind geeft altijd zichzelf de schuld en kent geen andere werkelijkheden. Daarmee bedoel ik – als je tegen een kind zegt: ‘goh wat ben je een leuk jochie’, zal een kind nooit zeggen: ‘nou…ik ken meer kinderen en sommige zijn leuker en andere minder leuk’. 

Een kind kan die vergelijking (nog) niet maken. De enige mogelijkheid bij bijvoorbeeld kindermishandeling is dus te denken, ‘oké, ik ben slecht, anders gebeurde me dit niet’. Het vervelende van die gedachte ‘ik ben een slecht mens’, is vaak levenslang. Gevolg is dat deze kinderen of volwassenen (vaak hun hele leven) zichzelf haten.

Als je dergelijke mishandelingen niet kunt delen met je broers of zussen of een goed vriendje waarmee je kunt sparren over de situatie en deze de situatie erkent, dan blijf je dus denken dat jij een slecht persoon bent. Dat is een diep gevoel van eenzaamheid wat grote problemen geeft als je opgroeit.

.

Op de vraag of hij iets wil vertellen over zijn boek ‘Traumasporen’ en de relatie met zijn eigen ouders en opvoeding, antwoordde Van der Kolk het volgende…

“Mijn vader moest vroeger in het kamp orders opvolgen. Doen wat er gezegd werd, zonder tegenspraak. Als 3 jarig kind wist ik al ergens dat dit niet klopte, dat mijn vader met ons precies zo omging als in de kampen bij hem werd gedaan. Ik heb dat ook gezegd, waarna ik werd opgesloten in de kelder, alvorens eerst een paar klappen te hebben gekregen. “ik zal zoet zijn papa!!” schreeuwde ik dan. Doordat ik dit zei, heb ik veel minachting naar mezelf gevoeld, juist omdat ik wist dat er iets niet klopte aan zijn omgang met ons. Ik ben daardoor een heel rebels jongetje geworden.

Als volwassene heb ik daar therapie voor gehad en ik deed het innerlijk werk. Ik kwam erachter, elk thema dat ik bij mijn cliënten aanraakte moest ik eerst zelf ook helen. En gaandeweg mijn leven dealde ik ermee. Maar ik had inderdaad wat werk te doen, met mezelf.

De meeste therapeuten worden therapeut om zo ook met hun eigen achtergrond en verleden bezig te zijn.

In de westerse maatschappij wordt nog te vaak naar medicijnen gegrepen als men zich ‘niet goed’ voelt. Zie deze korte YouTube introductie waarin Bessel zijn visie hierop geeft.

.

Op de vraag wat de meerwaarde is van een wounded healer, antwoordde Van der Kolk het volgende…

“Je moet weten waar het pijn doet, en dat weten gewonde healers.

Je dient te begrijpen waar mensen doorheen gaan of zijn gegaan.

Je moet weten hoe het is om heel bang, boos of bedroefd te zijn en/of om je verlaten te voelen. Om een goede therapeut te worden, zijn dat hele belangrijke aspecten om zelf ervaren te hebben.

Gewonde genezer is een term die is bedacht door psycholoog Carl Jung. Het idee stelt dat een analist gedwongen is om patiënten te behandelen omdat de analist zelf ‘gewond’ is.

Waar Jung ook naar refereert in zijn boek ‘The Wounded Healer.

.

Op de vraag waarom Bessel een fragment uit de film ‘De aanslag’ gekozen heeft, antwoordden Van der Kolk het volgende…

“De aanslag is een film uit 1986 van Fons Rademakers met in de hoofdrollen Derek de Lint, Marc van Uchelen, John Kraaijkamp sr. en Monique van de Ven. Het scenario van de film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Harry Mulisch uit 1982.

De film gaat over een 12 jarig bang jongetje in de oorlog. Het jongetje had een verschrikkelijk trauma opgelopen omdat er iemand was vermoord en het lijk bij hen voor op de stoep lag. De familie was dus ongewild betrokken bij een aanslag. Dit jongetje werd vervolgens getroost en kreeg veiligheid van een politieagente. 

Jaren later werd hij verliefd op een vrouw die deze gevoelens opnieuw aanwakkerde, waardoor ook de herinnering aan zijn verschrikkelijke trauma beetje bij beetje opnieuw omhoog kwam. 

Elke levensfase werd deze jongen/man opnieuw geconfronteerd met de oorlog en dit trauma. Het voorval heeft zijn leven niet onmogelijk gemaakt, hoewel hij wel herbelevingen en nachtmerries had, leefde hij wel zijn leven. Maar juist omdat het zo’n ingrijpende gebeurtenis was, lag deze constant op de loer in zijn volwassen leven. Helemaal toen hij flash backs kreeg”.

.

Op de vraag of kindtrauma invloed heeft op je volwassen leven, antwoordde Van der Kolk het volgende…

“Ja. Als je bijvoorbeeld verkracht bent geweest op je 14e, daarna zelf moeder mag worden en je dochter 14 jaar is/wordt, grote kans dat jouw trauma weer omhoog komt en het zou het zomaar kunnen zijn dat je niet meer voor je eigen dochter kunt zorgen. Trauma blijft je dus achtervolgen.

Trauma achtervolgt je niet alleen in je gezin van herkomst of je huidige gezin, maar trauma wordt getriggerd in je alledaagse leven en in je diepe emoties. Die dingen gebeuren plotseling, van het ene op andere moment. Dan voel je je in het heden alsof je in het verleden leeft, alsof je plotseling wilt wegrennen, bij je vrouw weg wilt gaan, wilt vluchten of wilt schreeuwen, en je weet niet waarom. Dàt zijn trauma reacties. Het zijn automatische trauma associaties die in je hersenen gemaakt worden en in je lichaam vastzitten”.

.

Op de vraag waarom hij voor een fragment uit de film ‘The Hurt Locker’ heeft gekozen, antwoordde Van der Kolk het volgende…. 

Deze film gaat over een groep Amerikaanse elitesoldaten die in Irak belast is met een levensgevaarlijke opdracht: bommen ontmantelen in het heetst van de strijd. Wanneer sergeant James de leiding krijgt over een getraind ontmijningsteam, sleept hij zijn ondergeschikten roekeloos mee in een dodelijk kat-en-muisspel met de vijand. De dood laat hem schijnbaar onverschillig. Terwijl de mannen hun losgeslagen leider onder controle proberen te houden, explodeert de stad in chaos.

Deze film refereert naar het feit dat mensen (vooral traumatische en bijvoorbeeld oorlogsveteranen) hun gevoelens wegstoppen. Het woord ‘locker’ zegt het al. Hun pijn zit in een locker/kluis. Mensen in hun omgeving zien wel ‘rare’ dingen gebeuren, maar de persoon zelf heeft dat vaak niet in de gaten.

.

Op de vraag wat hij bedoelt met ‘voorbeeldige ouders creëren’, antwoordde Van der Kolk het volgende…

“Daarom heb ik de film ‘Doubt’ uitgezocht.

Deze film gaat over Zuster Aloysius (gespeeld door Merel Streep) die in de jaren zestig de wind er goed onder heeft op een katholieke school in de Bronx, New York. Schoolpastoor Brendan (Hoffman) vindt dat er wel wat aardiger gedaan kan worden tegen de leerlingen. Maar als de jonge, naïeve zuster James (Adams) aan Aloysius vertelt dat hij de enige zwarte leerling van de school achter gesloten deuren even apart nam, rijzen er al snel onaangename verdenkingen. Het is een intrigerend psychologisch drama. Het op een Pulitzer-prijswinnend toneelstuk gebaseerde script en het goede spel leverden vijf Oscarnominaties op.

De reden dat ik deze film aankaart is omdat deze film gaat over welke keuzes je maakt als ouder, wat je toelaat (voor je kind) en welke familiegeheimen er worden doodgezwegen uit angst.

Er zijn ontzettend veel mensen die nare jeugdervaringen hebben gehad. Daarom gebruik ik de methode ‘psycho drama’. Daarin leer je mensen nieuwe positieve ervaringen aan die zij nooit gehad/gekend hebben? De vraag die vaak voorop staat in een consult is: ‘Wat heb je gemist, wat heb je niet gekregen? Maar tijdens zo’n psycho drama sessie, ligt de nadruk vooral op, ‘wat had je nodig?’

Daarbij creëren we een soort van voorbeeldige ouders. Wat zou de voorbeeldige ouder hebben gedaan of gezegd hebben, wat had je nodig? 

De patiënt weet dat een ander – even tijdelijk – de rol van de voorbeeldige ouder ‘speelt’ en voelt direct daarna een soort van rust. Hij of zij heeft dan gekregen wat hij of zij eigenlijk nodig had in de situatie die als trauma is opgeslagen, waardoor bepaalde steun wordt gegeven die zij nooit gehad en gekend hebben.

.

Mensen kunnen door de meest verschrikkelijke ervaringen heengaan, zolang ze zich maar gezien, gehoord en gesteund voelen. 

Buitenom het feit dat trauma ontzettend pijnlijk is, is de eenzaamheid tijdens je trauma nog veel pijnlijker. Dàt is vaak het grootste deel wat trauma in leven houdt. Als iemand het niet ziet, wil zien, ontkent of afdoet als onzin of als overdreven”.

.

Lieve lezer, het was een lange ‘zit’ maar meer dan de moeite waard om dit geweldige interview te mogen zien.

Als laatste werd het interview afgesloten met een liedje van Joan Baez – ‘We shall overcome’, wat je via DEZE LINK kunt zien en beluisteren.

.

Op de vraag wat Bessel vond wat De Volkskrant over hem had geschreven, dat hij gevaarlijk zou zijn, antwoordde Van der Kolk het volgende…

De mensen van de Volkskrant die hebben geschreven dat ik een gevaar zou zijn voor de Nederlandse maatschappij, zijn wellicht bang voor de werkelijkheid. Bang voor trauma, bang dat er een beerput wordt opengetrokken. Het zijn vaak de mensen die hun ogen sluiten voor alle (kinder)mishandelingen die ooit hebben plaatsgevonden (en nog)?

Verder maakt het me helemaal niets uit.

.

Mijn conclusie:

Nu begrijp ik waarom Bessel of zijn uitspraken als gevaarlijk worden bestempeld. Ja, Bessel van der Kolk is gevaarlijk. Want na het kijken van dit interview kun je nooit je ogen meer sluiten. Na het kijken van dit interview of het lezen van dit blog kom je er wellicht achter hoe diep trauma in je lichaam zit en hoe het je huidige leven en relaties bepaalt. 

Bessel van der Kolk: “Als je de waarheid niet kunt vertellen, gaat het in je lichaam zitten en breekt het je hart”. Daarmee word je vaak zelf verbitterd en breek je andermans hart”.

.

Als laatste wil ik graag van de gelegenheid gebruik maken om mijn complimenten uit te spreken naar Janine Abbring die dit geweldige interview mocht leiden. 

.

Ps:

Naar aanleiding van dit interview en de waardevolle informatie die Bessel met ons heeft gedeeld, refereer ik graag nog even naar mijn laagdrempelige online trainingen die je wellicht verder kunnen helpen. T/m 30 september 2022 met 50% korting.

.

Bessel sprak in dit interview naar de invloed van onze eigen kinderen. Wil jij ook graag anders leren kijken naar (je) kinderen, dan is mijn online training ‘Anders Leren Kijken Naar Je Kind’ een hele mooie kleine stap. Lees HIER meer info.

.

Ook refereert Bessel naar ons gezin van herkomst, wat opvoeding met ons doet en hoe bepaalde dingen zich blijven herhalen en van generatie op generatie kunnen worden doorgegeven. In mijn online training ‘Stop Met Opvoeden’ leg ik je graag uit hoe onze opvoeding doorwerkt via onze kinderen en hoe je bepaalde patronen kunt doorbreken. Lees HIER meer info.

.

Ook gaf Bessel een mooi voorbeeld van hoe je bepaalde dingen in je kind herkent als je getraumatiseerd bent, en dat jouw kind vaak representant staat voor het traumatische kind in jezelf. In mijn online training ‘Leer Zelf De Taal Van Je Kind Te Verstaan’ neem ik je bij de hand om dergelijke signalen liefdevol te mogen zien. Lees HIER meer info.

.

Zoals Bessel ook uitlegde was dat we – vaak onbewust – een innerlijk kind bij ons dragen.

Voor de mensen die benieuwd zijn naar hun eigen innerlijke familie heb ik een mooie online training gemaakt over bepaalde delen van jezelf. Als je bepaalde stukken van jezelf namelijk kunt zien, dan kun je ze ook makkelijk (aan)zien bij een ander. Lees HIER meer info.

.

En hiermee wil ik met veel dankbaarheid dit lange – doch waardevolle – blog afsluiten.

.

Mocht dit blog interessant zijn voor andere mensen in je omgeving of netwerk? Deel het dan alsjeblieft. Laat waardevolle informatie nooit zomaar liggen.

Wellicht zullen ze je dankbaar zijn.

.

Veel liefs

Rian

.


Als jij ooit twijfelt aan jezelf….

.

Ik kan me nog herinneren, toen hier thuis de kinderen nog klein waren, dat ik eens bij de Hema stond. Die ochtend liep eigenlijk alles al fout. Ze waren vroeg wakker, wilden niet eten, niet luisteren, maakte constant ruzie, wilden hun schoenen niet aan en zo nog meer.

Afijn….eindelijk zaten ze in de buggy en kon ik de boodschappen halen.

Eenmaal bij de Hema aan de kassa ging het drama gewoon door. Op ooghoogte van de buggy lagen (logisch natuurlijk) heerlijk gekleurde snoepjes die ze perse wilde hebben. “Nee” kwam niet in hun woordenboek voor, dus je kunt je wellicht voorstellen dat het de zoveelste uitdaging van die ochtend was. En het was nog maar 10:00 uur.

Al zuchtend en kreunend rekende ik mijn boodschappen af en zei tegen de beste verkoopster: “Pfff…..die vaders hebben ’t maar makkelijk. Als zij thuiskomen dan zijn de kids blij, maar ik doe altijd alles fout, ik ben diegene die moet mopperen en diegene ze mee moet sleuren om boodschappen te doen”.

Waarop de verkoopster zei: “Weet je…..jij bent ook diegene die heel veel goed doet, waarschijnlijk meer dan je denkt”.

.

Lieve mensen, dit voorval van hierboven is twintig jaar geleden, maar de woorden van die lieve verkoopster vergeet ik nooit meer.

Sommige woorden kunnen je jaren achtervolgen en zijn te mooi om alleen voor jezelf te houden .

Dus bij deze….als jij ooit twijfelt aan jezelf…..

“Jij bent diegene die ook heel veel goed doet, waarschijnlijk meer dan je denkt”.

.

Ik wens je een fijne dag met deze woorden in je achterhoofd.

Liefs Rian 

.

Stoei jij ook ooit met (de emoties of gedrag van) jouw kind, heb je al van alles geprobeerd en ben je ten einde raad? Neem gerust vrijblijvend CONTACT op om de mogelijkheden te bespreken.

.

  • Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.
  • Interesse in de gratis masterclass Wat een kindertolk voor jou kan betekenen. Klik dan HIER.
  • Weten waarom het gedrag van kinderen altijd logisch is? Klik dan HIER.

.

KLIK HIER VOOR MIJN ONLINE TRAININGEN.

.

Leuk als we een connectie op Facebook hebben.

Daar deel ik veel inzichten, ervaringen met mijn kinderen, de lessen die ik van ze leer en natuurlijk regelmatig wat tips en inspiratieblogs,  en ja….ook mijn blunders :).

Doe er vooral je voordeel mee.

.

.

.

Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.

.

Is dit blog interessant voor andere mensen in je netwerk? Voel je dan vrij om het te delen. Zij zullen je enorm dankbaar zijn en hun kinderen trouwens ook. 🙂

.


Nieuwe tijden vragen om nieuwe denkwijzen…

Inmiddels zijn mijn kinderen 23 en 21 jaar en diegenen die mijn blogs lezen of me al een tijdje volgen, weten dat zij genadeloos eerlijk zijn, geen blad voor de mond nemen en mij dagelijks de welbekende spiegel voorhouden. In de meeste gevallen waardeer ik dat, maar ik sta nog regelmatig met mijn mond vol tanden als ze tegen me zeggen: “ey mam, dat moeten wij eens doen of zeggen”. Dan wijzen ze me weer op een onbewust stukje. En geloof me, die woorden hebben ze vaak tegen mij gezegd en nog.

Ik zal een aantal voorbeelden geven van situaties waarin ik dingen deed of zei of waar mijn kinderen ooit mee thuiskwamen. Misschien komen er een aantal bekend voor:

.

Als we ooit een discussie ergens over hadden dan liep ik gewoon weg uit de situatie, ging zonder pardon verder met eten koken en deed dan net alsof ik ze niet meer hoorden. Terwijl als zij dat deden, dan riep ik: “terugkomen jij” of “ey, praat ik Russisch?”

Als de huistelefoon ging dan riep ik ooit naar mijn kinderen: “Als het die of die is, dan zeg maar dat ik er niet ben”. Terwijl als ze dat tegen mij zouden zeggen, dan reageer ik met: “Doe het zelf” of “daar ga je toch niet om liegen”.

Wat ik ook vaak gezegd heb is: “Houd je mond dicht als ik tegen je praat, ja dadelijk, even wachten of je ziet toch dat ik bezig ben”.

Ook dingen van school hoorde ik ooit:
Dat de juffrouw ooit tegen een leerling had gezegd “Jij bent echt niet normaal, als jij zo doorgaat dan komt er niets van jou terecht.
Dat de directeur van de school ooit tegen een jongen zei: “Ja ……, ik zie aan je punt dat je het nog steeds niet snapt, nu niet gaan huilen hè, had je maar beter je best moeten doen.
Dat een docent tegen haar klas zei: “Het schooljaar is nog maar net begonnen en ik heb nu al een hekel aan jullie”.

.

Kleine kinderen pikken dit allemaal van ons en schikken zich naar de situatie, althans de meesten. Het kan ook zijn dat jouw kind dit niet pikt, misschien dezelfde woorden terugzegt of met zijn boosheid en onmacht blijft stoeien. Afijn…..ik ben er inmiddels achter dat we vroeg of laat allemaal de rekening krijgen en in de meeste gevallen zo rond de puberteit.

.

Ja lieve mensen, als de kinderen nog klein zijn dan moeten ze hiermee dealen, maar als ze puber worden dan pikken ze niet zomaar alles meer. Ze gooien dan vaak letterlijk de bal terug, gaan hetzelfde doen als jij of maken je bewust als ze je vragen: “Dat moeten wij eens doen, wat dan?”

.

Want nu stel je eens voor…..
Jouw kind stelt jou een vraag waar je niet meteen op reageert en je kind zegt dan: “Praat ik Russisch”. 
Of als jij wegloopt van de situatie en dat hij dan zegt: “Nee…..terugkomen jij”. 
Of dat jouw kind midden in zijn verhaal zit, jij inbreekt om te reageren en dat jouw kind dan zegt: “Houd je mond dicht als ik tegen je praat”. 
Dat jouw kind tegen zijn juffrouw zegt dat zij niet normaal is en als ze zo doorgaat dat er dan niets van haar terecht komt. 
Dat jouw zoon tegen de directeur zegt als er iets niet gelukt is dat hij het nog steeds niet snapt, niet huilen hè en had je maar beter je best moeten doen. 
Of dat jouw dochter met haar vriendinnen tegen hun docente zegt: “Het schooljaar is nog maar net begonnen en wij hebben nu al een hekel aan jou”. 


Zie je het al voor je? 

.

Mijn dochter ging een genadeloos eerlijk gesprek met me aan en zei:
“Mam, tegen kinderen wordt altijd gezegd dat ze moeten luisteren maar nu wil ik dat jij even naar mij luistert. Want weet je wat ik nu raar vind? Dat jij het altijd goedpraat voor de volwassenen en dat je dan ook nog zegt: “Oh joh, dat bedoelt diegene vast niet zo, ze zal haar dag niet hebben, de leerling moet misschien inderdaad beter zijn best doen of ik had het druk, zat niet lekker in m’n vel, ja maar dit of ja maar dat, blablabla….”. En oh ja, dan zeg je ook nog, ben maar blij dat jij zo niet bent. 

Nou weet je wat, als volwassenen dit normaal vinden en jij keurt dat goed, walst eroverheen of wuift het weg als zijnde normaal, dan ga ik dat misschien ook wel normaal vinden en dan wil ik wel eens meemaken wat er gebeurt als ik hetzelfde gedrag ga vertonen en dezelfde woorden gebruik. Dat moeten wij eens doen mam, weet je wat volwassenen dan zeggen of doen? 

Dan worden ze boos, dan ben ik diegene die ontspoort en brutaal is en dan mankeert er iets aan mij. Dat is toch niet normaal. 

En owee als ik daar dan boos over word, dan ben ik ook nog eens degene die niet tegen kritiek kan en moeite heeft met autoriteit. En ja mam, ik ben blij dat ik zo niet ben en zo ook niet wil worden. Maar ik wil wel dat je weet dat dat verdomd lastig is en ik ooit bang ben dat ik later hetzelfde zal worden. Want zeg eens eerlijk, heb jij als kind nooit gedacht, ‘dat moeten wij eens doen’ of ‘zo wil ik later niet worden’? En wat doe je nu?”

.

Potverdorie ….daar zat ik dan, met mijn mond vol tanden. 
Ik doe precies hetzelfde als dat ik vroeger gezien en gehoord heb. Alles waar ik zelf als kind tegenaan ben gelopen geef ik zonder pardon door aan de volgende generatie, totaal onbewust.
En dan ben ik gezegend met kinderen die dat niet doen, maar wel de woorden bij me terugkaatsen: “Dat moeten wij eens doen”.
.
Lieve mensen, dingen veranderen niet als wij niet veranderen!
Precies zoals Albert Einstein zegt: “Nieuwe tijden vragen om nieuwe denkwijzen”.

.

Dankjewel kinderen. Voor jullie genadeloos eerlijke spiegel.

.

Liefs Rian

.

Stoei jij ook ooit met (de emoties of gedrag van) jouw kind, heb je al van alles geprobeerd en ben je ten einde raad? Neem gerust vrijblijvend CONTACT op om de mogelijkheden te bespreken.

.

  • Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.
  • Interesse in de gratis masterclass Wat een kindertolk voor jou kan betekenen. Klik dan HIER.
  • Weten waarom het gedrag van kinderen altijd logisch is? Klik dan HIER.

.

KLIK HIER VOOR MIJN ONLINE TRAININGEN.

.

Leuk als we een connectie op Facebook hebben.

Daar deel ik veel inzichten, ervaringen met mijn kinderen, de lessen die ik van ze leer en natuurlijk regelmatig wat tips en inspiratieblogs,  en ja….ook mijn blunders :).

Doe er vooral je voordeel mee.

.

.

.

Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.

.

Is dit blog interessant voor andere mensen in je netwerk? Voel je dan vrij om het te delen. Zij zullen je enorm dankbaar zijn en hun kinderen trouwens ook. 🙂

.


Stap uit de cirkel wanneer je deze patronen herkent…

‘Ik kreeg als kind klappen van mijn ouders en ik ben niet getraumatiseerd’, zei de man wiens ex-partner hem heeft aangeklaagd voor lichamelijk geweld. 


‘Toen ik klein was lieten ze me alleen, totdat ik snikkend in slaap viel. Ik was zo bang dat ik mijn bed niet uit durfde’, zei de man die onafgebroken op zijn mobiel zijn sociale netwerken onderhoudt, waardoor hij vaak wakker ligt. 


‘Als kind heb ik vaak straf gekregen en het gaat prima met me’ zei de man die, elke keer dat hij een fout maakte, tegen zichzelf zei dat hij een sukkel was, om zichzelf te straffen. 


‘Als kind werd ik met harde hand geslagen en ik lijd aan een trauma dat ‘opvoeding’ wordt genoemd’, zei de vrouw die niet snapte waarom al haar ex-partners uiteindelijk agressief werden. 


‘Toen ik als kind tegendraads werd, sloot mijn vader me op in een kamer om ervan te leren en af te koelen en nu ben ik hem daar dankbaar voor’, zei de vrouw die leed aan angstaanvallen en niet begrijpt waarom ze zo bang is in kleine ruimtes. 


‘Mijn ouders zeiden tegen me dat ze me zouden verlaten of aan een vreemde weggeven als ik driftbuien had, maar ik heb geen trauma’s’, zei de vrouw die zo om liefde had gebeden en zovele malen ontrouw had vergeven om zich maar niet verlaten te voelen. 


‘Mijn ouders controleerden me met alleen maar een blik van hun ogen, en kijk nu eens hoe goed het met me gaat’, zei de vrouw die geen oogcontact met ‘gezagsdragers’ kan verdragen zonder dat ze zich geïntimideerd voelt. 


‘Als kind kon ik al een ijzeren kabel kapottrekken, en nu ben ik een prima kerel en zelfs beroeps’, zei de man wiens buren hem bij de politie hadden aangeklaagd omdat hij in een dronken bui objecten had vernield en tegen zijn vrouw had geschreeuwd. 


‘Mijn ouders stonden erop dat ik een studie zou volgen waarmee ik later veel geld zou gaan verdienen en kijk nu eens hoe goed het met me gaat’, zei de man die elke dag verlangt naar de vrijdag omdat hij zich absoluut niet happy voelt in het werk wat hij dagelijks moet doen en wat niet is wat hij altijd zelf graag had gewild. 


‘Toen ik klein was, werd ik gedwongen aan tafel te blijven zitten tot ik mijn bordje leeg had gegeten’, zei de vrouw die niet kon begrijpen waarom ‘gewoon eten’ niet gewoon voor haar was en die – toen ze tiener was – een eetstoornis ontwikkelde. 


‘Mijn moeder eiste dat ik haar zou respecteren en gebruikte daarvoor een mattenklopper’, zei de vrouw die 25 sigaretten per dag rookt om haar angst te bedwingen. 


‘Ik ben mijn vader en moeder dankbaar voor elke mep en elke straf die ze me gaven, want als ze dat niet hadden gedaan, wat zou er dan van mij geworden zijn’, zei de man die nooit in staat was gezonde relaties aan te gaan en wiens zoon altijd tegen hem liegt, omdat hij bang is. 


En zo gaan we door het leven en luisteren naar mensen die zelf geloven dat het prima met hen gaat, dat ze geen last van trauma’s hebben, maar paradoxaal genoeg, leven in een omgeving vol geweld en verwonde mensen. 


Stap uit de cirkel wanneer je bovenstaande patronen herkent. Het is de enige manier om de cirkel te doorbreken. 
🙏

.

.
Bron: Joshua Shrum 
Gedeeld via Vaderhart Love And Grace

.

Stoei jij ook ooit met (de emoties of gedrag van) jouw kind, heb je al van alles geprobeerd en ben je ten einde raad? Neem gerust vrijblijvend CONTACT op om de mogelijkheden te bespreken.

.

  • Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.
  • Interesse in de gratis masterclass Wat een kindertolk voor jou kan betekenen. Klik dan HIER.
  • Weten waarom het gedrag van kinderen altijd logisch is? Klik dan HIER.

.

KLIK HIER VOOR MIJN ONLINE TRAININGEN.

.

Leuk als we een connectie op Facebook hebben.

Daar deel ik veel inzichten, ervaringen met mijn kinderen, de lessen die ik van ze leer en natuurlijk regelmatig wat tips en inspiratieblogs,  en ja….ook mijn blunders :).

Doe er vooral je voordeel mee.

.

.

.

Af en toe een inspirerende blog in je e-mailbox ontvangen? Dat kan, klik HIER.

.

Is dit blog interessant voor andere mensen in je netwerk? Voel je dan vrij om het te delen. Zij zullen je enorm dankbaar zijn en hun kinderen trouwens ook. 🙂

.